Биыл Алматы қаласы Қоғамдық даму басқармасының қолдауымен бас бостандығынан айыру орындарынан шыққан адамдарды әлеуметтік бейімдеуге арналған үш жылдық жоба іске басталды. Оны «Socil project management» орталығының мамандары жүзеге асырып жатыр. Атап айтқанда түрмеден шыққан адамдар және олардың туыстары үшін жедел желі нөмірі іске қосылып, заңгерлер құқықтық көмек көрсетті.
Бас бостандығынан айыру — өлім жазасынан кейінгі ең қатал жаза. Ондайда адам түрмеге қамалып, қоғамнан оқшауланады. Бұл жаза ауыр қылмыс үшін беріледі. Қылмыстық кодекс бойынша адам бас бостандығынан алты айдан 15 жылға дейін айырылуы мүмкін. Аса ауыр қылмыс үшін азамат 20 жылдан өмір бойына дейін түрмеге қамалады. Абайсызда істеген қылмысы үшін қылмыскердің түрмеге отыруы 10 жылдан аспауы керек.
Бас бостандығын шектеу — жеңіл жаза түрі. Адам жазасын үйде өтейді. Оған қала/ауданнан шығуға тыйым салынады не тек белгілі бір уақытта шыға алады. Егер шектеу адамның жұмысына байланысты болса, сот сонда жұмыс істеуге тыйым салуы мүмкін. Мысалы, шенеунік жемқорлық жасағаны үшін сотталды делік. Жазасы бітсе де, ол енді мемлекеттік қызметкер бола алмайды. Қылмыстық кодекске сай бас бостандығын шектеу мерзімі — алты айдан жеті жылға дейін.
Заңгер Қуат Ауғанбектің айтуынша заң аясында жазаланып, түрме көрген адамдардың белсенділігі төмен болып келеді. Заңдық шектеуге көп ұшырығандықтан, олар үшін бұл қалыпты жағдайға айналып кеткен. Тіпті жеке куәліктері жоқ болса да, халыққа қызмет көрсету орталықтарына барып, өтініш жазуға ерінеді. «Біз құқытық көмек көрсету мақсатында екі мекемемен – Алматы қаласы Қылмыстық-атқару жүйесі департаментімен және Алматы қаласы Полиция департаментімен байланыс орнаттық. Олар арқылы полиция учаскелірінде, пробацияда тіркеуде тұрған азаматтармен жүздесу мүмкін болды. Әңгімелесуден кейін олардың проблемаларымен танысып, түйткілді мәселелерін анықтап, көмек қолын создық. Көбісі талап, өтініш жазуда кедергілерге тап болып жүр екен» дейді заңгер.
Жоба аясында жедел желі арқылы 300-ге жуық адамға консультациялар беріліп, 40-тан астам адамға құқықтық, заңгерлік қолдаулар көрсетілді.
«Social project management» орталығы
